Tea Rooms. Mujeres obreras

Tea rooms é un retrato dun grupo de mulleres que exercen de camareiras nun céntrico salón de té madrileño, un grupo diverso e heteroxéneo formado por Antonia, a veterna; a beata de Paca; Laurita, a sobriña do encargado; Marta, que entrou no salón suplicando o traballo; e a pobre Matilde, unha rapaza pobre pero con ideas propias e mirada crítica. A orixinalidade e a modernidade desta novela está no punto de vista do libro: un narrador omnisciente (que ten moito de cinematográfico) capaz de identificarse con todas as personaxes e que se concentra, sobre todo, en Matilde, a testemuña da acción (e alter ego da autora). Esta personaxe funciona como unha conciencia capaz de comprender as causas que provocan a situación de explotación na que se atopa ela mesma e as súas compañeiras. 

“Diez horas, cansancio, tres pesetas”.  

 

Así Tea Rooms afonda nas súas historias persoais e nas duras xornadas laborais que afrontan cada día mentras a través do cristal do salón vén como o contexto social e político se vai transformando e como aparece e se organiza o movemento obreiro da época. Mentras, elas, pregúntanse que papel xogan nesta nova situación. Empregando unha linguaxe crítica e directa, unha estructura narrativa innovadora e un tono inusual para a época, Luisa Carnés non quere outra cousa que poñer a atención sobre a futura transformación da sociedade de clases e, especialmente, sobre a emancipación da muller, e deixanos anacos tan esclarecedores coma este: “en los países capitalistas, particularmente en España, existe un dilema problemático de difícil solución: el hogar, por medio del matrimonio, o la fábrica, el taller o la oficina. La obligación de contribuir de por vida al placer ajeno, o la sumisión absoluta al patrono o al jefe inmediato. De una u otra forma, la humillación, la sumisión al marido o al amo expoliador”. (2016: 131). Así falará desta obra o crítico e editor Constantino Bértolo no libro ¿Quiénes somos? Libros de la literatura española del siglo XX, onde lle dedica un capítulo a esta novela: “no se limita a dar testimonio, sino que, mediante la historia de Matilde y de su emancipación, propone una salida transformadora de raíz marxista a través de la militancia política. Es ahí donde la novela se convierte en novela revolucionaria al integrarse en unas premisas estéticas cercanas al realismo socialista: el arte en su condición de agitación y propaganda”. (2021:59). 

Luisa Carnés, de formación autodidacta, conseguiu con esta novela que escribiu despois da súa propia experiencia como traballadora nun salón de té, unha calorosa acollida por parte do público e a crítica. Pero a súa carreira viuse truncada polo golpe militar do 18 de xullo de 1936 que daría paso á guerra civil española. Trala derrota do bando republicano exiliouse a México, país no que faleceu en 1964.