El libro vacío / Los años falsos

Soubemos de Josefina Vicens por un artigo de Alejandro Zambra no libro No leer no que falaba desta autora, case descoñecida fóra de México, relacionando a súa obra coa de Valeria Luiselli. Vicens tardou case oito anos en escribir El libro vacío (1958), unha novela na que pon en escena, o proceso de escritura dun narrador que loita contra a famosa páxina en branco, e case un cuarto de século máis tarde, publica Los años falsos (1982). Só dúas obras na súa carreira literaria que agora están reunidas neste volume e publicadas en España grazas a Tránsito Editorial.

"Así, para poder escribir algo, tuve que mentirme: escribo para mí, no para los demás, y por lo tanto puedo relatar lo que quiera: mi madre, mi infancia, mi parque, mi escuela. ¿Es que no puedo recordarlos? Los escribo para mí, para sentirlos cerca otra vez, para poseerlos. El niño, como el hombre, no posee más que aquello que inventa. Usa lo que existe, pero no lo posee. El niño todo lo hace a través de su involuntaria inocencia, como el hombre a través de su congénita ignorancia. La única forma de apoderarnos hondamente de los seres y de las cosas y de los ambientes que usamos es volviendo a ellos por el recuerdo, o inventándolos, al darles un nombre. ¿Qué sabía de mi madre cuando tenía yo nueve años? Que existía, solamente «Mamá está durmiendo... Mamá ha salido... Mamá se va a enojar». Éramos entonces demasiado reales, demasiado actuales para poder darnos cuenta de lo que éramos y de cómo éramos. Pero claro, yo mentía deliberadamente. No escribo para mí. Se dice eso, pero en el fondo hay una necesidad de ser leído, de llegar lejos; hay un anhelo de frondosidad, de expansión. Entonces pensé que no podía usar situaciones y sentimientos personales que reducirían, que localizarían el interés. Y empezó la lucha por atrapar el concepto, la idea amplia, de entre el montón de paja acumulado en mi cuaderno número uno. Es lo difícil. Del párrafo anterior, por ejemplo, me gusta esto: «Regresar, por el recuerdo, para poseer con mayor conciencia lo que comúnmente solo usamos». Pienso: en torno a esto, en torno a esto hay que poner algo! Pero la frase se me queda así, seca, muerta, sin el calor que tiene cuando la empleo para justificarme".

Extracto de El libro vacío de Josefina Vicens (Editorial Tránsito, 2023).

Sobre o libro di Alejandro Zambra:  "En los bellos libros de Josefina Vicens la intimidad es una condena. el último y obligatorio refugio ante un espacio hecho pedazos. Los personajes quisieran integrarse al mundo, pero el único modo que tienen de hacerlo es reconociendo su soledad radical, su subterránea y definitiva locura".

Libraría NUMAX |